WAAROM REDDEN?
Schoonheid is natuurlijk een subjectief begrip. Maar het reliëf van Elsa Westland heeft ook grote kunsthistorische en cultuurhistorische waarde. Dit wordt bevestigd door het rapport dat is geschreven door leden van de Werkgroep Monumentale Kunst, van de landelijke organisatie Heemschut.
Hieronder de beschrijving van de kunsthistorische, cultuurhistorische en zeldzaamheidswaarde, uit die waardestelling.
Kunsthistorische waarde
Het wandreliëf van Elsa Westland is een duidelijke maar ook fraaie exponent van de kunst uit de wederopbouwperiode. Niet alleen omdat het werk speciaal ontworpen en vervaardigd is voor het GAK-kantoor maar ook qua beeld- en vormentaal. De beeldtaal is abstract maar sterk sprekend door de krachtige keramische elementen in reliëf waaruit het is samengesteld. De uitgesproken kleurstelling en het monumentale karakter van het werk maken dat een bezoeker of kijker ‘er niet omheen kan’. Het werk is pakkend en krachtig maar overschreeuwt niet. De kunsthistorische waarde is groot.
Cultuurhistorische waarde
Er zijn steden waarin kunstwerken uit de wederopbouwperiode ruimschoots voorhanden zijn. Het beste voorbeeld is Rotterdam. Deze stad moest na het bombardement volledig herbouwd worden en daar zijn talloze kunstwerken uit deze bijzondere kunstperiode aanwezig. Dat geldt veel minder voor steden waar het oorlogsgeweld minder dramatische verwoestingen heeft aangericht. In Goes zijn kunstwerken uit de wederopbouwperiode zeldzamer. Omdat het wandreliëf in het GAK-gebouw is aangebracht, waar duizenden mensen maar ook het personeel er decennialang naar hebben kunnen kijken,
heeft het werk ook een maatschappelijke impact.
Het GAK – Gemeenschappelijk AdministratieKantoor – werd in 1952 opgericht en was belast met de uitvoering van de sociale zekerheid (WAO, WW, Ziektewet en Wajong).
Het fenomeen sociale zekerheid is net als de wederopbouw een exponent van de na-oorlogse periode. Er heerste een nieuw élan maar ook een vooruitgangsoptimisme: nooit meer oorlog, onderwijs voor alle lagen van de bevolking, geen armoede meer maar sociale zekerheid voor de zwakkeren in de maatschappij. Niet voor niets wordt gesproken van ‘Herrijzend Nederland’. De combinatie van het wandreliëf van Westland in dit type gebouw met verwijzingen naar de functie ervan en de locatie (Zeeland) bepalen de grote cultuurhistorische waarde.
Zeldzaamheidswaarde
De zeldzaamheidwaarde is om drie redenen groot. Allereerst is het oeuvre van Elsa Westland beperkt en is dit wandreliëf vanwege de forse afmetingen het grootste kunstwerk dat zij vervaardigd heeft. Ten tweede is dit vermoedelijk het grootste wandreliëf in de provincie Zeeland. Ten derde heeft Goes niet veel kunstwerken uit de wederopbouwperiode. Keramische werken van deze kwaliteit zijn verder niet aanwijsbaar in Goes.
Bron: Waardestelling Keramisch reliëf uit 1978 van Elsa Westland in het voormalige GAK-gebouw te Goes
Samengesteld door Drs. Johanna Jacobs en Drs. Norman Vervat, van de Werkgroep Monumentale Kunst van Erfgoedvereniging Bond Heemschut (WMK), september 2018